Ik Vertrek volgens Ryan Friedlinghaus

Met een beetje mazzel stap ik precies op de loopband als mijn favoriete les-in-ondernemen begint. Mijn Technogymsleutel schakelt het ingebouwde tv'tje automatisch over naar Discovery. Zonder geluid is dat de beste keuze. Wheeler dealers, How it's made, American Hot Rod, allemaal aardig als je toch alleen maar rechtuit hoeft te lopen. Maar vooral: West Coast Customs, nu even Street Customs Berlin.

Voor wie dit nooit meekrijgt: Ryan Friedlinghaus en zijn team customizen al jaren auto's op de televisie. Daarbij gaat het er lekker Amerikaans aan toe. Het zal nooit duidelijk worden in hoeverre de camera's en de regisseur de actie beïnvloeden of zelfs sturen, en hoezeer de dynamiek van de haastklus extra aangedikt wordt voor de kijker. Doet er ook niet toe. In iedere aflevering wordt gejaagd, gemopperd, geklaagd, geschreeuwd en gescholden, maar ook geprezen, breeduit gegrijnsd en feest gevierd. Wie geen stap zet omdat er geen opdracht van de baas is, doet het fout. Maar wie op eigen initiatief zijn eigen ontwerp perfect uitvoert, loopt het risico het over te moeten doen. Puur omdat de baas het niet 'vindt passen'.

Al bij de start van zijn bedrijf had Ryan grote plannen. Met de jaren groeide zijn Californische onderneming, zijn omzet en beroemde klantenkring. Want als je alles al hebt, is het leuker als niemand jouw auto heeft. Dus laat je hem onherkenbaar verbouwen, overspuiten, van graffiti en geluidsinstallatie voorzien en wat je maar kunt bedenken. Justin Biebers Cadillac werd zo een matzwarte Batmobile, van binnen bekleed met superieur Italiaans leer en met eigen JB-blingbling.

De nieuwe stap: franchising. Onlangs vertrok Ryan met rechterhand Alex naar Berlijn. Alwaar hij zonder aarzelen een gigantische maar onderkomen loods huurde en Duitser Toby opdroeg personeel te zoeken. Zelf spreken Ryan en Alex geen woord Duits. Hoe Toby aan zijn lange stoet misfits en zielenpoten kwam, is niet helemaal duidelijk, maar ik vermoed dat het woord 'Fernsehen' gevallen was. Die paar werklieden met wie Ryan het wel wilde proberen, schrokken duidelijk van de directe Amerikaanse benadering. Er was er één die meteen niets fout kon doen: de graffitiartiest. Bij WCC van levensbelang.

Maar eerst moest de loods nog werkbaar. Bestel eerst vier bruggen en vraag Toby of hij een aannemer weet. Want Toby weet tenslotte de raarste mensen te vinden. Als dan na weken de openingsdag in zicht is, blijken de vloeren de bruggen niet te kunnen dragen. Zodat alsnog een professioneel bouwbedrijf enkele duizenden vierkante meters beton moet komen storten.

Geen openingsdag zonder auto om te demonstreren wat Street Customs Berlin kan. Zonder goede spullen, met te weinig man en zonder veel begrip van het Engels doen de nieuwe werknemers hun best, maar die auto moet uiteindelijk wel ingevlogen worden. Als Ryan weer op pad moet, vliegt hij ook de intimiderende 'supervisor' Big Dane (over de 2 m3) in. Om de mannen aan het werk te houden.

Waarom ik dit een les in ondernemen vind? Omdat ik te veel denk. Je moet gewoon aan de slag, vindt Ryan. Met je dromen. Altijd hard werken en je best doen. Goed naar de baas luisteren, maar je niet van de wijs laten brengen. Als het misgaat, scheld je iemand verrot en daarna ga je het oplossen. Geef je medewerkers een bedrijfs-T-shirt dan horen ze vast bij elkaar. Geeft niet dat de vloer nog niet klaar is, de gigantische wallpaintings zijn dat wel. Op het feest komen 400 mensen en de enige waterleiding (tuinslang) is bevroren. Zet Toby aan de telefoon totdat het nutsbedrijf op de stoep staat. En als het feest dan daar is, is alles vergeten en iedereen geweldig.